Okul çocuğunun beslenmesi akademik başarıyı nasıl etkiler?
Okul çağı, 6-14 yaş aralığındaki çocukları kapsar. Okul çağındaki çocuklar için bu dönemde büyümesi ve gelişmesi hızlı olur, yaşam boyu sürebilecek beslenme alışkanlıklarının büyük ölçüde oluşur. Çocuğun beslenmesinde amaç; normal, sağlıklı büyüme ve gelişme ile olumlu beslenme alışkanlığının kazandırılmasını sağlamaktır.
Bu çağ çocuklarda görülen başlıca beslenme sorunları zayıflık veya şişmanlık, anemi (kansızlık), vitamin yetersizlikleri, iyot yetersizliği ve diş çürükleridir. Bunların yanında, bu çağ çocuklarında son yıllarda görülen şişmanlığın artışı ile metabolik sendrom riski de ilişkilendirilmektedir. Bu sorunlar sonucu, çocuk hastalıklara karşı dirençsiz olur, sık hastalanır, hastalığı ağır seyreder ve okula devamsızlık nedeniyle okul başarısı düşer. Kahvaltı etmeyen çocuk uzun süre aç kaldığı için kendini güçsüz hisseder, dikkat, çalışma ve öğrenme yeteneği azalır, okul başarısı düşer.
Çocukların okul başarısını arttırmak, sınıf tekrarlarını azaltarak, eğitim ve öğretimin maliyetini düşürmek ve gelecek nesillerin daha güçlü ve sağlıklı olmalarına temel hazırlamak için çocuğun, ailelerin, okul yönetimindeki kişilerin ve öğretmenlerin sağlıklı beslenme konusunda eğitilmeleri son derece önemlidir.
Okul çağındaki çocuklar için beslenmesinde olması ve olmaması gereken besinler neler?
Olması gerekenler: Süt, yoğurt, yumurta, kırmızı et, tavuk eti ve özellikle balık eti, sebze, meyve, kuru yemiş (özellikle ceviz, badem, fındık), zeytin ya da zeytinyağı, tam tahıllı ekmekler, tahin-pekmez
Olmaması gerekenler: Kola, soda, çay, kahve, hazır meyve suları, cips, boyalı ve jöleli gıdalar, şeker, fast-food tarzı yiyecekler
| Örnek Menü | |
| Kahvaltı: | Yumurta Zeytin Bal/Tahin-Pekmez Söğüş sebze (domates, salatalık vb.) Ekmek |
| Beslenme Çantasına: | Ekmek arası peynir Meyve Süt |
| Öğlen: | Çorba Sebze yemeği Yoğurt |
| Atıştırmalık: | Badem ya da fındık Meyve |
| Akşam: | Köfte, et, tavuk ya da balık Pilav ya da makarna Salata |
| Yatmadan Önce: | 1 bardak süt |
Okul çağındaki çocuklar için kahvaltı menüsünde neler bulunmalı?
Bütün gece süren açlıktan sonra günün en önemli öğünü sabah kahvaltısıdır. Kahvaltı etmeyen çocuk uzun süre aç kaldığı için kendini güçsüz hisseder, dikkat, çalışma ve öğrenme yeteneği azalır, okul başarısı düşer. Bu nedenle her sabah mutlaka kahvaltı yapılmalıdır.
Kahvaltı örnekleri
| Bir bardak süt Bir yumurta Beş adet zeytin Domates/Salatalık Tam tahıllı ekmek | Bir bardak süt Tahin-pekmez Bir adet meyve Tam tahıllı ekmek |
| Bir bardak taze sıkılmış meyve suyu Peynirli omlet Tam tahıllı ekmek | Bir bardak süt Fıstık ya da fındık ezmesi Bir adet meyve Tam tahıllı ekmek |
| Bir bardak süt Tahıl gevreği Bir adet meyve | Bir bardak süt Bir yumurta 3-4 adet ceviz içi Tam tahıllı ekmek |
İştahı olmayan çocuğu yemeğe teşvik etmek için tüyolar nelerdir?
İştahsızlık çocuğun besini almak istememesi veya besin seçme davranışlarıyla görülen bir durumdur ve ailelerin en çok yakındıkları “hiçbir şey yemiyor” şeklindeki sorundur. Genellikle doktorlar ve diyetisyenler bu sorunu çözmek için zaman harcarlar. Ancak bu yaş grubu çocukların ailelerine karşı en önemli silahı, besini reddetmesi ve aileye herhangi bir nedenle duyduğu tepkiyi yemek yememekle dile getirmesi şeklindedir. Bunun dışında çocuklarıyla aşırı ilgili ailelerde çocuğun kendi besin seçimine engel olunması, annenin aşırı ısrarı ve disiplini, ailelerin çocuğun günlük beslenmesinde tükettiği besinlerle yetinmemesi ve çocuğu başkaları ile kıyaslaması beslenmede önemli sorunlara yol açabilmektedir. Ayrıca çocukların hastalık durumunda, zorla yedirmede, öğün aralarında enerji yoğunluğu fazla besin tüketimi gibi durumlarda da iştahsızlık olabilir. Anne ve babaların bütün bunları göz önüne alarak çocuklarının yaşına göre vücut ağırlığını ve boy uzunluğunu izleyerek, büyümesini kontrol etmesi ve buna göre değerlendirme yapması son derece önemlidir.
Okul çağı beslenmesinde okul nasıl bir yol izlemeli, okul yönetiminin üzerine düşen görev ve sorumluluklar nelerdir?
Okullarda beslenme eğitimi ve rehberliğinin verilmesi, okul yönetiminin konuya önem vermesi, yemek verilen okullarda kaliteli yemek hizmeti sunumu ve sürekliliğinin sağlanmasında diyetisyenlerin görev alması, kantinlerde ilgili genelgeler çerçevesinde okul yönetiminin yeterli ve dengeli beslenmeye yönelik yiyecek ve içeceklerin satılmasını sağlaması ve denetlemesi önemlidir.
Okul çağındaki çocuklar için ideal beslenme çantası nasıl olmalı?
Öğrenciler okul çevresinde açıkta satılan besleyici değeri düşük ve sağlıksız besinleri tüketmemelidir. İmkânlar çerçevesinde aşağıda 1. grupta bulunan besinlerden seçerek ekmek arasına konulabilir. Bunun yanında 2. gruptaki iyi yıkanmış sebze ya da meyveler öğrencilerin vitamin ihtiyacını karşılayacaktır. İçecek olarak ayran veya süt iyi bir seçimdir.
| 1. Grup | Yumurta, peynir, ızgara köfte, haşlanmış tavuk, haşlanmış et |
| 2. Grup | Mevsimine uygun, iyi yıkanmış, taze sebze ve meyvelerden biri (domates, salatalık, marul, havuç, mandalina, elma, üzüm, kiraz, erik vb) |
