Sofralarımıza lezzet katan baharatlar tüm dünyada ve ülkemizde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Ülkemiz bitki örtüsü çeşitliliği bakımından oldukça zengindir ve konumu açısından da 3 kıtayı birbirine bağlayan bir bölgede olması nedeniyle ülkeler arasında yapılan baharat ticaretinde de önemli bir noktadadır. Baharat bolluğu açısından oldukça zengin olan Uzakdoğu’dan başlayarak Avrupa’ya uzanan Baharat Yolu da Türkiye üzerinden geçmektedir. Böylelikle hem yerel baharatlar hem de farklı coğrafyalarda yetişen baharatlar sofralarımızda yer bulmuştur.
Baharatların Faydaları Nelerdir?
Baharatlar yemeklerimize lezzet ve aroma vermelerinin yanı sıra insanlık tarihi boyunca tedavi amacıyla da kullanılmışlardır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) araştırmalarına göre tedavi amaçlı kullanılan tıbbi bitkilerin sayısı 20.000 civarındadır. Baharatlar bitkinin meyve (kırmızıbiber, karabiber), tohum (kişniş, anason, kimyon, hardal), kök, rizom (zencefil, zerdeçal), yaprak (kekik, nane, biberiye), çiçek, tomurcuk (karanfil, safran) ve soğan (sarımsak, soğan) gibi çeşitli kısımlarından elde edilmektedir.
Baharatlar içerdikleri bileşenler sayesinde vücudun savunma gücünü artırır, organların işlevlerini destekler ve hastalık durumunda iyileşmeyi hızlandırır. Baharatların çoğu hastalıklara neden olan bakteri, küf ve mayaların gelişimini ve toksin oluşumunu azaltmaktadır. Aynı zamanda antimikrobiyal ve antioksidan özellikleri için gıdalarda kullanılmaktadırlar. Bu antimikrobiyal ve antioksidan özellikleri ile de hem sağlığımızın korunmasında ve gelişmesinde yardımcıdır hem de eklendikleri gıdaların bozulmaya karşı korunmasına katkı sağlarlar. Ayrıca acı baharatların tüketildikten 30 dakika sonraya kadar metabolizma hızını %20 arttırdığı bilinmektedir. Bununla birlikte acı baharat tüketiminin kadınlarda dinlenme metabolik hızını da arttırabileceği araştırmalarca gösterilmiştir.
Hangi Baharatlar Kilo Vermeye Yardımcı?
Baharatlar lezzet katmanın, sağlığı korumanın ve geliştirmenin yanı sıra fazla kiloların verilmesine de yardımcıdır. Türk mutfağında en çok kullanılan baharatlar: Kekik, kimyon, nane, karabiber ve kırmızı biberdir.
Kekik, özellikle et yemeklerine konulan bir baharattır. Antibakteriyel olmasının yanı sıra bağışıklık sistemini kuvvetlendiricidir. Özellikle bronşit olmak üzere akciğer hastalıklarına karşı koruyucu etki gösterir.
Kimyon, Akdeniz kökenli bir baharattır. Daha çok Anadolu’da yetişir. Türk mutfağında, köftelerde, bazı et yemeklerinde ve sucuk yapımında kullanılır. Pişmemiş etin kokusunu alabilen bir baharattır. Antibakteriyeldir. Kas gevşetici, gaz giderici, yatıştırıcı ve idrar söktürücü etkileri vardır.
Nane, antibakteriyel özelliğinin yanı sıra spazm ve gaz gidericidir. Serinletici ve uyarıcı etkisi vardır. Nane bitkisinin kurutulmasıyla elde edilir. Taze ya da kuru olarak, çorbalardan sebzelere kadar birçok yemekte kullanılır. Etlerden de koyun ve kuzu etine konulur. Ayrıca genellikle salatalarda da kullanılır.
Karabiber, dünyada en çok kullanılan baharattır. Tadı baharlı ve acıdır. Karabiber neredeyse her türlü yemek çeşidinde tane veya toz durumda kullanılır. Ateş düşürücü, idrar söktürücü, bağışıklık sistemini uyarıcı, antioksidan, sindirime yardımcı etkileri vardır.
Kırmızıbiber, Güney Amerika kökenli bir baharattır. Acı ve tatlı taze kırmızı biberlerin kurutulup dövülmesinden elde edilir. Güneydoğu Anadolu mutfağında en çok kullanılan baharattır. Metabolizmayı hızlandırıcı etkisi vardır ve antibakteriyeldir.
