LADA (Latent Autoimmune Diabetes of Adults), yetişkinlerde görülen, genelde 30 yaşından önce ortaya çıkan, başlangıçta tip 2 olarak teşhis edilen en az 6 ay içerisinde insülin salgılayan hücrelerin öz bağışıklık sistemi tarafından tamamen tahrip olmasından kaynaklanarak tip 1 diyabet seyrinde ilerleyen bir diyabet türüdür.
- Tip 1 Diyabet: HLA geni ile bağlantılı, otoantikorlar pozitif, C-peptid seviyesi düşük
- LADA: HLA geni ile kısmen bağlantılı, otoantikorlar pozitif, C-peptid seviyesi düşük
- Tip 2 Diyabet: HLA geni ile bağlantısız, otoantikorlar negatif, C-peptid seviyesi normal
Görüldüğü gibi aslında tip 1 diyabet gibidir ancak tip 1 diyabetten temel farkı insüline duyulan ihtiyacın gecikmesidir. Başlangıçta tip 2 diyabet gibi diyetle ve yaşam tarzı değişikliğiyle kontrol altına alınabilirken kısa süre sonra ilaçlara ve insüline ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden tip 1,5 diyabet diye de bilinir.
LADA’da pankreas bir süre daha insülin üretmeye devam ettiğinden hastalık yavaş yavaş ilerler ve insülin tedavisi için beklenir. Bu da gizli diyabet olarak adlandırılmasının nedenidir.
Aynı zamanda LADA bazı uzmanlara göre yavaş ilerleyen tip 1, bazılarına göre ise tamamen farklı bir tip diyabettir.
Hastaya tip 2 tanısı konur, beslenme ve yaşam tarzı değişikliği önerilir ve hastanın LADA olduğu ancak yaşam tarzı değişikliği yetersiz gelip kan şekerini kontrol eden ilaçlarla tedavi başarısız olduktan sonra anlaşılır.
LADA NASIL OLUŞUR?
Diğer diyabet türlerindeki gibi LADA’nın da nedeni tam olarak bilinmemektedir. Genetik etkileri olduğu düşünülmekte ve ailesinde otoimmün hastalık geçmişi olanlarda görülme olasılığının yüksek olduğu bilinmektedir.
LADA’NIN TEŞHİSİ
Yukarıda da bahsedildiği gibi LADA teşhisi zor bir hastalıktır. İlk önce görünüş itibariyle tip 2 diyabete benzediğinden tip 2 diyabet teşhisi konur, ancak sonraki aşamalarda insülin yetersizliği arttıkça hastalık tip 1 diyabet olarak seyreder.
Yaş, vücut kitle indeksi, antikorlar, insülin üretim miktarını gösteren C-peptid seviyesi belirleyicidir.
Immunology of Diabetes Society(IDS) 3 kriterle LADA ‘yı standardize etmiştir:
- Tanı yaşı 30 ve üstü
- Tip 1’de bulunan antikorlardan birinin bulunması (ICA, anti-GAD, IA-2 ve IAA)
- Tanıyı takip eden 6 ay süreyle insülin ihtiyacı olmaması
LADA’NIN TEDAVİSİ
Mümkün olduğu kadar uzun süre vücudun doğal insülin üretimi desteklenir. İnsülin içermeyen 6 aylık bir dönem önerilmekle birlikte, uygun zamanda Tip 1 diyabetteki gibi insülin tedavisi başlatılmalıdır. Kilolu veya obez olan kişiler için kalori kısıtlaması, diyet ve egzersiz faydalıdır.
LADA’DA OLASI KOMPLİKASYONLAR
Kalp hastalığı, görme, sinir hasarı, böbrek hasarı gibi diyabete bağlı komplikasyonlar açısından yüksek risklidir. İnsülin tedavisiyle bu riskler azalma gösterir.
DİĞER TİP DİYABETLİLERDE OLDUĞU GİBİ LADA’DA DA GÖRÜLEN BELİRTİLER:
- Çok su içmek
- Sık idrara çıkma
- Anlamsız kilo kaybı
- Görme bulanıklığı
- Yorgunluk
- Baş dönmesi
- Ağız kuruluğu
- Kuru kaşıntılı cilt
- El ayaklarda karıncalanma
- Sık enfeksiyonlar
KAYNAKÇA
Diyabette Merak Edilen 100 Soru 100 Cevap – Ali Raif İlaç
Türk Diyabet Cemiyeti
